Ο Στέλιος Κυριακίδης στου Μεσσηνιακού. Μια φωτογραφία=χίλιες λέξεις.

                           Ο ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ ΣΤΟΥ ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΟΥ.

Μια φωτογραφία=χίλιες λέξεις.
Από το ιστορικό αρχείο του Μεσσηνιακού.

Του Χρήστου Νικ. Ζερίτη

Στο θέμα των Παμπελοποννησιακών Αγώνων Στίβου έχει αναφερθεί εκτενώς ο ιστοριοδίφης Ηλίας Μπιτσάνης στην μελέτη του «100 ΧΡΟΝΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ''ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΟΥ'' σε ειδική έκδοση το 1996 (επανέκδοση 2022). Το παρόν σημείωμα θα αναφερθεί στην παρουσία του δεύτερου σπουδαιότερου διαχρονικά (κορυφαίος υπήρξε ο Χαρίλαος Βασιλάκος, ο πραγματικός νικητής του Μαραθωνίου δρόμου το 1896 στην Αθήνα) ΕλληνοΚύπριου μαραθωνοδρόμου Στέλιου Κυριακίδη, ο οποίος ήταν καλεσμένος του Μεσσηνιακού Γ.Σ. και του Νομάρχη Μεσσηνίας Άγγελου Παπαδήμα, στους Παμπελοποννησιακούς αγώνες του 1939 που έγιναν στο γήπεδό του.

Ο Στέλιος Κυριακίδης το 1939 στο γήπεδο του Μεσσηνιακού. Συλλογή Γ.Α.Κ. Αρχεία νομού Μεσσηνίας.

ΣΥΝΤΟΜΟ ΧΡΟΝΙΚΟ
Η επανίδρυση του Μεσσηνιακού το 1924 (μετά την σύστασή του το 1888, την επίσημη ίδρυσή του το 1895, την συνεχή λειτουργία του μέχρι το 1913 και την μετέπειτα σποραδική δράση του -λόγω των συνεχών πολέμων), συνέπεσε με το μεγάλο ενδιαφέρον για Γυμναστική των σχολικών μονάδων αλλά και των προσφύγων που είχαν εγκατασταθεί στην Καλαμάτα. Στην επανίδρυση αυτή ένας από τους βασικούς στόχους υπήρξε και η Πελοποννησιακή πρωτοπορία με την οργάνωση Παμπελοποννησιακών αγώνων Στίβου. Αναντίρρητα το λογότυπο –το Πλατανόφυλλο-που κατασκευάστηκε το 1924  (https://taygetos-zeritis.blogspot.com/2020/03/blog-post_27.html) και αντικατέστησε πρόσκαιρα το παλαιότατο-Δαϊκλή-
(https://taygetos-zeritis.blogspot.com/2020/03/blog-post.html) «έδειχνε» προς αυτή την κατεύθυνση. Βέβαια το ίδιο συνέβη με την ονομασία «Μεσσηνιακός» που κυρίως «στόχευε» την ανάπτυξη του αθλητισμού της Μεσσηνίας.

Α. Το 1925 διοργανώθηκαν, από τον Μεσσηνιακό Γ.Σ. και τον Όμιλο Φιλάθλων, στις 31 Μαϊου οι Α΄ Παμπελοποννησιακοί αγώνες στίβου και παρ’ όλο που έγινε προσπάθεια να συμμετέχουν Σωματεία από όλη την Πελοπόννησο, τελικώς το μόνο Σωματείο που συμμετείχε ήταν «η Άμιλλα» από την Σπάρτη, καθώς και Μεσσήνιοι αθλητές.

 Η Οργανωτική Επιτροπή, επικεφαλής της οποίας ήταν ο Μητροπολίτης Μελέτιος, ο Νομάρχης, ο Δήμαρχος, οι Διευθυντές Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης κ.α. τοπικοί παράγοντες, έδωσαν ώθηση στην άθληση των νέων και έβαλαν τις βάσεις για το προοδευτικό αθλητικό κίνημα, το οποίο εκπροσώπησε αποκλειστικά ο Μεσσηνιακός. Επιτυχείς υπήρξαν οι αγώνες και οι καλαματιανές εφημερίδες αφιέρωσαν πολλές σελίδες στην διεξαγωγή τους, φθάνοντας μάλιστα στο σημείο να γράψουν βαρύγδουπους τίτλους, όπως «ΟΙ ΠΑΜΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ. Ο ΤΕΤΑΡΤΟΣ… ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ. ΣΠΑΡΤΙΑΤΕΣ ΚΑΙ ΜΕΣΣΗΝΙΟΙ[1]». Μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής υπήρξε και ο Παναγιώτης Σάλμας, τότε δήμαρχος Καλαμάτας και λίγους μήνες αργότερα έγινε παράλληλα και πρόεδρος του Μεσσηνιακού.

Να σημειωθεί πως δεν πήραν μέρος Γυναίκες σε αυτούς τους αγώνες.

Β. Στις 12 & 13 Σεπτεμβρίου 1937 έγιναν, με πρωτοβουλία του ιστορικού σωματείου της «Παναχαϊκής Γ.Ε.», στην Πάτρα οι αγώνες με την ίδια ονομασία και σε αυτούς συμμετείχαν Παναχαϊκή, Μεσσηνιακός, Σπαρτιατικός, Ελλάς Βέλλου, Ηρακλής Ξυλοκάστρου, Παναιγιάλειος Αιγίου,  Α.Σ. Ακράτας, Άρης Τριπόλεως,  και Πετοσφαιρικός Όμιλος Πατρών (Π.Ο.Π.).

Οι αγώνες υπήρξαν πολύ επιτυχημένοι, συμμετείχαν περί τους 100 Αθλητές και η τελική βαθμολογία ήταν 1. Παναχαϊκή 2. Μεσσηνιακός 3. Σπαρτιατικός 4. Ελλάς Βέλλου 5. Π.Ο.Π., ενώ τα άλλα Σωματεία που συμμετείχαν δεν είχαν αθλητές που βαθμολογήθηκαν.

Δόθηκε μεγάλη δημοσιότητα από τις εφημερίδες Πάτρας, Καλαμάτας, Πύργου και Αθήνας, ενώ δημοσιεύθηκαν δεκάδες φωτογραφίες από την εκδήλωση, κυρίως με αθλητές της Παναχαϊκής.

Να σημειωθεί πως δεν πήραν μέρος Γυναίκες στους αγώνες.

Γ.  Στις 21 & 22 Μαΐου 1938 έγιναν, με πρωτοβουλία του Μεσσηνιακού Γ.Σ., στην Καλαμάτα, οι  αγώνες με την ίδια ονομασία «Παμπελοποννησιακοί», χαρακτηριζόμενοι ως Β΄. Σε αυτούς συμμετείχαν ο Μεσσηνιακός, η Παναχαϊκή, ο Σπαρτιατικός, η Ελλάς Βέλλου Κορινθίας, Παντρυφιλλιακός Κυπαρισσίας, ο Γυμναστικός σύλλογος Γυθείου και  ο Ηρακλής Πύργου. Κατ’ αυτή τη σειρά ήταν και η τελική βαθμολογία.

Η παράταξη των Σωματείων που συμμετείχαν στους Παμπελοποννησιακούς αγώνες του 1938, μπροστά από την σημερινή βόρεια κερκίδα. Ανέκδοτη φωτογραφία από το «Αρχείο οικογένειας απογόνων Κωνσταντίνου Κουρκουτά (1920-1941)», ο οποίος είχε πάρει μέρος στους αγώνες ως αθλητής του Μεσσηνιακού.

Στους αγώνες αυτούς αγωνίστηκε ο αθλητής του Μεσσηνιακού Κωνσταντίνος Κουρκουτάς, η ιστορία και η θυσία του οποίου έχει δημοσιευθεί https://taygetos-zeritis.blogspot.com/2023/10/blog-post.html.

Για πρώτη φορά πήραν μέρος Γυναίκες σε επίσημους αθλητικούς αγώνες (Άλλη μια πρωτοπορία του Μεσσηνιακού) και η εφημερίδα «Θάρρος» με ενθουσιασμό έγραφε «…αμέριστον την προσοχήν των φιλάθλων προσείλκυσεν ο γυναικείος αθλητισμός ο οποίος αναπτύσσεται εις την πόλιν μας αλματωδώς…».[2]

Ο Μεσσηνιακός όμως πρωτοτύπησε και με άλλο τρόπο. Φιλοξένησε τρεις κορυφαίους Αθλητές που έφερε από την Αθήνα και οι οποίοι πήραν μέρος σε κάποια αγωνίσματα. Μάντικας, Παπαγεωργίου και Θάνος υπήρξαν αθλητές θαυμαστοί με σπουδαίες επιδόσεις.

Ήταν και ένας εκ των λόγων που 10.000 θεατές πλημμύρισαν το γήπεδο του Μεσσηνιακού.

Δ. Η επιτυχημένη συνταγή ήταν αυτή που και στους Παμπελοποννησιακούς του 1939 (28 & 29 Μαϊου) κλήθηκαν τρεις κορυφαίοι εκ των εν Αθήναις πρωταθλητών. Κυριακίδης, Σκιαδάς, Παλαμιώτης.

[3]

                                         Κυριακίδης, Σκιαδάς, Παλαμιώτης στο γήπεδο του Μεσσηνιακού

Συμμετείχαν ο Μεσσηνιακός, η Παναχαϊκή, ο Σπαρτιατικός, ο Αθλητικός Όμιλος Γυθείου και ο Ηρακλής Πύργου.

Για δεύτερη φορά πήραν μέρος Γυναίκες σε επίσημους αθλητικούς αγώνες.

Στις 3.30 το απόγευμα της Κυριακής άρχισε η τελετή σε ένα κατάμεστο στάδιο, με την παρέλαση. «Εκάστης ομάδος προηγείται σημαιοφόρος ως και αθλητής με πινακίδαν αναγράφουσαν τον Νομόν εις όν υπάγεται αύτη. Της όλης παρατάξεως προηγούνται οι πρωταθληταί μας Κυριακίδης, Παλαμιώτης, Σκιαδάς…»[4], «…των οποίων η εμφάνισις εις τον Μεσσηνιακόν στίβον εχαιρετίσθη με ενθουσιασμόν από το φίλαθλον πλήθος».[5]

 

Ο Κυριακίδης ήταν αθλητής μεγάλων αποστάσεων. Χαρακτηρίζεται ως «Ο Κύπριος μαραθωνοδρόμος που έτρεξε για την Ελλάδα», [6] από το πολύ γνωστό περιστατικό της συμμετοχής του στον Μαραθώνιο αγώνα της Βοστόνης το 1946.

“Ήρθα να τρέξω για 7 εκατομμύρια πεινασμένους Έλληνες”. Στέλιος Κυριακίδης, ο δρομέας που νίκησε το 1946 στον Μαραθώνιο της Βοστώνης και ζήτησε να βοηθήσουν την Ελλάδα...

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/irtha-na-trexo-gia-7-ekatommiria-pinasmenous-ellines-stelios-kiriakidis-o-dromeas-pou-otan-nikise-ston-marathonio-tis-vostonis-zitise-apo-tous-amerikanous-na-voithisoun-tin-ellada/

Η παρουσία του στους Παμπελοποννησιακούς του 1939 στην Καλαμάτα υπήρξε συγκλονιστική. Έτρεξε στα 5.000 και 10.000 μέτρα. Στα 5.000μ πήραν μέρος 8 αθλητές. Το Πελοποννησιακό ρεκόρ κατείχε ο αθλητής Κολλιάκος από το Βέλλο με χρόνο 17,55΄ από τους αγώνες του 1938. Ο Στέλιος Κυριακίδης έτρεξε την 1^η μέρα των αγώνων στα 5.000μ, εκτός συναγωνισμού, και έκανε χρόνο 15,40΄ και ο 2^ος (ουσιαστικά ο νικητής) Μαζαράκος από την Σπάρτη έκανε χρόνο 16,42΄.

Την 2^η μέρα έτρεξε, εκτός συναγωνισμού, στα 10.000μ και έκανε χρόνο 33,24΄ ενώ ο 2^ος (ουσιαστικά ο νικητής) Καραγκούνης της Παναχαϊκής έκανε 36,22΄[7].

Μετά την λήξη των αγώνων έγιναν απονομές επάθλων που είχαν αθλοθετήσεις δεκάδες χορηγοί των αγώνων.

Οι: Υπουργός Εθνικής Παιδείας, Υπουργός Διοικητής Πρωτευούσης, Νομάρχης Μεσσηνίας, ΣΕΓΑΣ, Εφημερίς «Βραδυνή», Δήμος Καλαμών,Επαγγελματικόν Επιμελητήριον, Εμπορικός Σύλλογος, Ομοσπονδία Επαγγελματιών, Ηλεκτρική Εταιρεία, Τράπεζα της Ελλάδος, Εθνική Τράπεζα, Τράπεζα Αθηνών, Εμπορική Τράπεζα, Τράπεζα Ελλ. Εμπορικής Πίστεως, Εταιρεία Οίνων, Εταιρεία Γεωργικής Βιομηχανίας, Κυλινδρόμυλοι Μεσσηνίας, ΕΟΝ Μεσσηνίας, Ξενοδ. Εταιρεία «Ρεξ», Λέσχη Καλαμών, Θ. Σκυλακάκης, Οίκος Ι. Κωστοπούλου, Ηλίας Λιναρδάκης, Πτολ. Σαρηγιάννης, Αδελφοί Καρέλια, Αδελφοί Λαμπρόπουλου, Εφημερίς «Σκίπ», Εφημερίς «Ελλ. Μέλλον, Ν. Κρασσακόπουλος.

Είχαν γράψει το 1938 οι εφημερίδες σχετικά με το γήπεδο του Μεσσηνιακού «Οι αγώνες ετελέσθησαν εις το υπέροχον διασκευασθέν γυμναστήριον του Μεσσηνιακού, το οποίον καίτοι μικρόν δύναται να συγκριθή με οιονδήποτε γυμναστήριον της πρωτευούσης και με αυτό ακόμη το Παναθηναϊκό Στάδιον. Χάρις εις την προσωπικήν επίβλεψιν του κ. νομάρχου (Παπαδήμα) και της συζύγου του και εις την βοήθειαν των μηχανικών της νομαρχίας, ο στίβος του Σταδίου διερρυθμίσθη θαυμάσια με μαθηματικήν ακρίβειαν των αποστάσεων...»[8]

Το ίδιο υπέροχο στάδιο υποδέχθηκε τους Αθλητές και τις Αθλήτριες το 1939.

Πανοραμική, σχεδόν, άποψη του γηπέδου του Μεσσηνιακού την ημέρα των αγώνων 29/5/1939. Εικονίζεται το θρυλικό «Γυμναστήριο» το οποίο κατεδαφίστηκε το 1969 για να κατασκευαστεί η σημερινή βόρεια κερκίδα. Συλλογή ΓΑΚ Μεσσηνίας, αρχείο Π. Θεοφιλόπουλου.

 

Μετά τις απονομές και «αργά το βράδυ ο Μεσσηνιακός Γ.Σ. παρέθεσε γεύμα εις τον κήπον της Εδέμ εις όλους τους μετασχόντας των αγώνων αθλητάς ως και τους συνοδούς των ομάδων και τους οπωδήποτε εργασθέντας δια την διοργάνωσιν των αγώνων…..τέλος ο πρωταθλητής μας Στ. Κυριακίδης αφού ηυχαρίστησε τον Μεσσηνιακόν και τους φιλάθλους των Καλαμών δια την θερμήν υποδοχήν ής έτυχον, απευθύνθη προς τους αθλητάς της Πελοποννήσου προς τους οποίους ωμίλησε δια την σημασίαν των αγώνων και την συνέχισιν των προσπαθειών».[9]

Η κατάληξη αυτής της πολύ επιτυχημένης αθλητικής εκδήλωσης σχολιάστηκε ευμενώς από τις αθηναϊκές αθλητικές εφημερίδες. «…το αποτέλεσμα δεν μπορούσε να είναι διάφορο από εκείνο που παρουσιάσθηκε τις δύο ημέρες των αγώνων και για το οποίο οι μεν πρωταθληταί Κυριακίδης, Σκιαδάς και Παλαμιώτης, ως και οι συμμετέχοντες αθληταί εξέφρασαν τον θαυμασμόν τους, οι δε Καλαματιανοί να είναι υπερήφανοι… η λαμπρά όμως επιτυχία των αγώνων οφείλεται κατά μέγα μέρος στην αγάπην που τρέφουν οι Καλαματιανοί δια τοον αθλητισμόν του Στίβου. Ενθουσιώδεις και φανατικοί, με αθλητικήν μόρφωσιν και ιπποτικοί προς τους αντιπάλους των, απέβησαν ένα από τα κυριώτερα στηρίγματα της σταθεροποιήσεως των Παμπελοποννησιακών αγώνων και της επι διετίαν διοργανώσεως αυτών εις την πόλιν των. Εις καμμίαν άλλον πόλιν, εκτός ίσως των Αθηνών, δεν παρατηρείται τόση αναλογία φιλάθλων εν σχέσει με τους κατοίκους…ενθουσιώδεις και πειθαρχημένοι όλοι οι Πελοποννήσιοι Αθλητές, άκουσαν με θρησκευτικήν ευλάβειαν μια ομιλία του Νομάρχου κ. Παπαδήμα για τον αθλητισμό και τα αγαθά του. Χειροκρότησαν θερμά τις υπόλοιπες προσφωνήσεις. Και όταν ο Κυριακίδης, με την ιδιόρρυθμη προφορά, θέλησε σε μια στιγμή να τους δώσει μερικές συμβουλές για την μελλοντική τους σταδιοδρομία, τον πρόσεξαν και τον χειροκρότησαν με την πιο θερμή στοργή, με τον μεγαλύτερο ενθουσιασμό. Λες και τον ευγνωμονούσαν για ό,τι τους συμβούλεψε…»[10].-

 

https://www.tovima.gr/2024/04/20/opinions/stelios-kyriakidis-ena-foteino-protypo-gia-tin-ellada/

 

Καλαμάτα 3 Δεκεμβρίου 2024

 

---

[1] Εφημερίδα Καλαμάτας «Σημαία», φύλλο της 2/6/1925.

[2] Εφημερίδα Καλαμάτας «Θάρρος», φύλλο της 24/5/1938.

[3] Εφημερίδα Αθηνών «Αθλητισμός», φύλλο της 5/6/1939.

[4] Εφημερίδα Αθηνών «Αθλητισμός», φύλλο της 31/5/1939.

[5] Εφημερίδα Καλαμάτα «Σημαία», φύλλο της 30/5/1939.

[6] https://slpress.gr/istorimata/stelios-kiriakidis-o-kiprios-marathonodromos-pou-etrexe-gia-tin-ellada/

[7] Εφημερίδα Αθηνών «Αθλητισμός», φύλλο της 29/5/1939.

[8] Εφημερίδα Αθηνών «Αθλητικόν Βήμα», φύλλο της 25/5/1938.

[9] Εφημερίδα Αθηνών «Αθλητισμός», φύλλο της 29/5/1939.

[10] Ό.π., φύλλο της 5/6/1939.